«Мастер менен Маргаритадагы» бир сүйлөмгө баткан таза сүйүү, бүтүндөй жашоо, жоктоо…»

Байымсыз 5 жыл…

Котормочу, акын, журналист, жазуучу, философ жолдошум Эрнис АСЕК уулу (1970-2020) 5 жыл мурун, 29-январда тγбөлγк уйкуга кетип сыздатты эле… Кычыраган кышта кайрылбас жакка кетти эле… “Кайрадан кыш. Ушинтип өтөт кγндөр. Ушинтип өтөт жылдар” деп жолдошум жазгандай, γшкγрγк менен ушинтип кγндөр, жылдар өтγγдө… 

Байымдын көзү өткөндөн бери өзү да, сөзү да, эмгеги да эскерилип, экинчи өмγрγндө жашап келатат. Беш жылдан бери эскерγγгө чакырып, жолдошумдун чыгармачылыгын чыгарып, жайылтып келаткан кесиптештерге (массалык маалымат каражаттарына), эскерγγ жазып, эстеп келаткан жакшы адамдарга терең ыраазычылык билдирем! Ар бириңиздердин эскерγγңγздөр баалуу… ар бириңиздердин жазганыңыздарды жашык жаным ыйлап окуйм… Баарыңыздардын эскерγγңγздөр “Эрнис Асек уулу” аттуу китепке кирди. Бул китеп да буйруган кγнγ чыгып калаар…

Бул жылы да эскерγγ, армандуу ырлар жакшы адамдардан редакциябызга келген эле. 3 кγн (29-январда каза болуп, 31-январда жерге берилген) сайтыбызга жарыялайбыз жана жарыялап жатабыз! Алсак,  «Булгаков үйү» музей-театрынын аткаруучу директору Наталья Склярованын ыраазычылык кайрылуусу, Кубантай Эрназаров, Толук Бек Байзак, Жеңиш Эдигеевдин эскерγγлөрγ жана Максатай Исакованын армандуу ыры жарыяланган. Эми кезек акын Айгүл Тоголоковада. 

«Мастер менен Маргарита» чыкканда Назира бир топко чейин ыйлаган»

Кечээтен бери Эрнис Асек уулун кайрадан жоктоп жатабыз… кубанып да жатабыз… Кубанып дегеним, «Булгаков үйү» музей-театрына «Мастер менен Маргарита» китеби коюлду. «Бул Кыргызстан үчүн да, кыргыз үчүн да чоң сыймык» деп болгон тааныштарга жар салып жатабыз.

Назиранын кыялын аткарганКубантай Эрназаровго терең ыраазычылык билдиребиз! Ошондой эле ал бул мыкты котормону жакшы талдаптыр жана жолдошуна таяныч болуп, бул китептин которулушуна зор салымын кошкон жубайынын эмгегин, арзуусун баса белгилептир. Бул кашкайган чындык.  Себеп дегенде, китеп чыгат дегенде Назира менен Салима эч жакка жылбай, орус тилиндегисине салыштырып, дыкаттык менен кылдат карап чыгышканына өзүм күбө болуп, эже-сиңдиге баа бергем.

***

Булгаковдун «Мастер менен Маргарита» романы былтыр «Улуу Тоолор» басмаканасында басылып чыкты. Жай мезгили эле. Назирага чалсам, «китепти алганы баратам» деп үнү каргылданды… Колдоо үчүн такси менен басмаканага барып калдым. Чогуу кирдик. «Улуу Тоолор» басмаканасынын жетекчиси, жазуучу, акын Жумадин Кадыров кубанып, «Мына, Назира, чыкты» деп бирин карматты эле, Назира аны кучактап, ары карап алып аябай ыйлады… «Ыйла Назира, ыйла, сен ыйлай турган күн. Сен кубана турган күн… Бул ыйды биз кубанычтын көз жашы дейли«,- деди Жумадин байке. Мен Назиранын жан дγйнөсγ аңтарылып, «өзγ көрсө болмок…» деп ичинен сыздап, Эрнисти жоктоп жатканын сезип турдум…

***

Былтыр президент Садыр Жапаровдун колдоосу менен Маданият, маалымат, спорт жана жаштар саясаты министрлиги, Улуттук жазуучулар союзу биргеликте 50 китеп чыгарышкан. Анын ичинде дал ушул «Мастер менен Маргарита» бар. Бардык китептин бет ачары Бишкек шаарындагы А.Осмонов атындагы улуттук китепканада өткөн. Анда журналисттер Назирадан интервью алганда, сөзγнγн аягына чейин сγйлөй албай, жашып кетип жатканын байкадым.

Бул иш-чарада да Жумадин байке сγйлөдγ. Быссымылда дегенде эле «Мастер менен Маргаритадан» баштап, «Бул классикага айланган романды которгон Эрнис Асек уулу. Араңыздарда жубайы Назира отурат. Ал китеп чыкканча ыйлап жγрдγ, чыккандан кийин да ыйлады… Аялзаты ушундай бир жашык жан болот эмеспи. Таланттуу адамдардын жары жолдошунун чыгармачылыгына ушундай мамиле жасаганда, бир топ акын-жазуучулардын китептери жарык көрмөк экен«,-деди.

***

Чынында эле Назира жашык. Эрнис тууралуу сөз болсо эле көзүнөн жаш кетет… Азыркыга чейин жоктоо дартын жеңе албай келатат.

А чынында, Эрнис Асек уулу ыйлай турган жигит эле да…

***

Эрнистин артында калган табериги колума тийгенине өтө кубанычта болдум! Кыргыз адабиятына чоң салым кошуп кеткен Эрнистин чоң эмгегин кызыгуу менен окуп баштадым. Баш сөзүн Кыргыз эл жазуучусу Султан Раев мыкты жазыптыр. Агабыз Назиранын куш тилиндей катын да кошуп кеткен экен.

«Баш сөздү Эрнистин жубайы Назирага жибердим. Ал мага куш тилиндей СМС жибериптир. “Алдым, байке, рахмат. Эрнисимдин кийимдерин жыттап, которгон романынын ар бир бетинен анын сөзүн, үнүн, демин издеп, Эрнис экөөбүз жашаган квартирадан апамдарга көчүп баратам…” деп жазыптыр…» деп жазылган. Ушул кымындай кат жүрөгүмдү титиретти… Анткени Назира бир сүйлөмгө Эрниске болгон таза сүйүүсүн, бүтүндөй жашоосун, сый-урматын, жоктоосун батырган. Кандай гана чеберчилик!

***

Былтыр (2024-жылы) Эрнистин каза болгон кγнγндө жаркын элесине арнап ыр жаздым эле…

Өлбөс-өчпөс, дүйнөдө изиң калды