Гγлмира КУЛУМБАЕВА: “Эл шайлоо менен алектенсе, мен атамдын китеби чыкканына кубанып отурам”

Гγлмира КУЛУМБАЕВА: “Эл шайлоо менен алектенсе, мен атамдын китеби чыкканына кубанып отурам”

Китеп текчеңизге…

СССР Жазуучулар союзунун жана Кыргызстан Жазуучулар союзунун мүчөсү, Ат-Башы районунун «Ардактуу атуулу»,  акын Өмүркул Кулумбаевдин “Бүркүт да ыйлайбы?!”, “Элет торгою”, “Соловей” аттуу үч китеби жарык көрдү.  Бул тууралуу кызы, белгилүү тележурналист Гүлмира Кулумбаева эже «Фейсбуктагы» баракчасына жарыялады.
**
Окурмандардын эсинде болсо, акын агабыздын буга чейин да бир топ китептери чыккан. Атай кетсек, алар: «Турмуш кайрыктары», «Менин эрким», «Каккын жүрөк», «Менин үнүм», «Уч кыялым», «Бийик дабандар», «Көктөм жыты», «Тоолор сүйлөйт» «Арчалуу булак».
**
«Өмүркул Кулумбаев – сөз кудуретине өзгөчө маани берген, аны туш келди чача бербеген, ага сарамжалдуулук менен мамиле кылган акын. Анын ырлары өз ишин мыкты өздөштүргөн чебер курулушчунун устаттыгына окшош. Уйкаштыктары кыштай кыналышып, кандайдыр бир өзгөчөлөнгөн ички ыргактар менен коштолуп турат» деп Кыргыз эл акыны Эсенгул Ибраев бир кезде баа берсе, дагы бир мыкты акын Барчынбек Бугубаев: «Ат-Башы дарыясындай бууракандап төгүлүп, жээгин жайпап, канчалаган ыр окурмандарын поэзия дүйнөсүнө чакырып келет», — деп жазган.

**

Биз да кычыраган жигит кезинде тагдыр сыноосуна тушуккан агабыздын ырларын окуп, таасирленгенбиз. Бул эки ырындай эле ар бир ыры жүлүндү аралап барып, жγрөккө жетет… көздөн жаш тамат…

Өтүнүч

Өлүм абзел, өмүр бүткөн күн келээр,
Эй табият, анда жашым гүлгө бер.
Анткендигим ар бир жазда жадырап,
Ал өмүрүм гүлдөр менен түрдөнөөр.

Өлүм абзел, өмүр бүткөн күн келээр,
Эй, табият, анда жашым сууга бер.
Анткендигим эмгек чөлүн көгөртүп,
Суусаганда жутуп турсун тууган эл.

Же болбосо булбулга бер бактагы,
Булакка бер кыз күлкүлүү акканы.
Же жашымды жылдыздарга бере көр,
Түбөлүккө жанып турсун жапжаңы.

Өлүм абзел, өмүр бүткөн күн келээр,
Менин жашым бөлүштүрүп миңге бер.
Миң жүрөктө менин жаным жашаса,
Анда өмүрүм түбөлүккө күн көрөөр.

Жазмышка

Чаалыкпай ай-ааламды арткым келген,
Чырагын бак-таалайдын жаккым келген.
Ажалдын отун каалап отурамын,
Арман ай!.. Кем белемсиң бактым элден!

Ээрчитип муңдууларды баскым келген,
Эшигин акыйкаттын ачкым келген.
Ардыгып эрме чөлдө аңкап жатам,
Аттиң ай!.. Амалдуу экен тагдыр менден.

Сүйүүнү багбан болуп баккым келген,
Суусаткан шарабынан таткым келген.
Бир тамчы балын сорбой баңги болдум,
Бүгүнкү атка конуп шалсың делген.

Күбүлүп гүл терүүчү курагымда,
Күйүттүү айландырып тумарыма.
Тил кургап, мусаапырлык башка келип,
Турмуш ай!.. Аңкап жатам булагыңа.

Бүлүндүм, каздым кенди, аштым белди,
Туш кылдың бешенеме ташкын селди.
Чаалыктым, сагындырып башкаларды,
Алтындай бир түпкүрдө жаткым келди.

Агабыздын бир топ ырларына да обон чыккан. «Энекебай» аттуу атактуу ырын баарыбыз эле угуп чоңойдук, азыркыга чейин ырдап да жүрөбүз.

ЭНЕКЕБАЙ
Сөзү: Өмүркул Кулумбаевдики
Обону: Кубанычбек Осмоновдуку
Энекебай, оо, ыйыгым, ыйыгым,
Энекебай, оо, кутманым, уюгум.
Агып келип тамырыңдан алтымыш,
Алтын өмүр бешигиңе уюдум.Сен көз жумсаң, унутармын жыл чыдап,
Мен көз жумсам, көз өткөнчө буркурап.
Апакебай, кара чачың куу болуп,
Кош эмчегиң алмак-салмак зыркырап.Энекебай, билем, туям эмгегиң,
Энекебай, өмүр жашың мен жедим.
Кантип мени карыш жолго узатсын,
Кактап күн-түн ак сүтүңдү эмгеним.

Кактап күн-түн ак сүтүңдү эмгенмин,
Кирпик какпай канча жолу термедиң.
Татыбайт го минуталык толгооңо,
Менин күн-түн алып келип бергеним.

Бул ырдын жаралыш тарыхы…

Гүлмира КУЛУМБАЕВА: «ОО, КАГЫЛАЙЫН ЭЛ-ЖУРТ, СҮЙҮНЧҮ!!!»

Гγлмира Кулумбаева

Атанын кызы Гγлмира эже жөнγндө өзγнчө кеп. Себеби, эжебиз да өзγнчө бир аалам.

“Атамдын китебин чыгарам” деп чуркап жγргөнγн мындан эки жыл мурун басмаканадан көргөм. Китептердин чыгуу убагы шайлоо учуруна туш келип, 10-ноябрда жарык көргөн экен. Китептин ички мазмунун да эжебиз жакшы чечмелеп бериптир:

— Бул үч аталыштагы жыйнак — кыргыз элинин жүрөгүнөн чыккан акын, тагдырдын оор сыноосун ыр менен жеңген Өмүркул Кулумбаевдин руханий мурасы.

“Бүркүт да ыйлайбы?!” — кайгы менен кайраттын, адамдын руханий сынбастыгын сүрөткө айланткан жыйнак. Ар бир сапта жашоо үчүн күрөш, жүрөктүн үнү жана тагдырдын терең философиясы жашайт.
“Элет торгою” — эл ичиндеги адамдын үнү. Бул томдо акындын дүйнөгө, мекенге, адамдын ички жарыгына кайрылган ырлары топтолгон. Жыйнакка менин ”Кайгынын шери” аттуу эскерүүм кошулду. Эскерүүдө ата-энемдин кыскача өмүр жолу, сүйүүсү, азабы жана сабыры көркөм тил менен баяндалды.
“Соловей” — акындын поэзиясын алгачкы ирет орус тилине алып чыккан көпүрө. Бул жыйнак аркылуу Өмүркул Кулумбаевдин ырларынын сулуулугу жана маңыз-тереңдиги дүйнөлүк окурманга жол тартат.
Өмүр, кайгы, сүйүү жана кечирим темалары аркылуу акындын поэзиясы адамдын жан дүйнөсүн айыктырат. Ал эми, менин максатым — бул мурастын уландысы катары атамдын үнүн кайра жаңыртып, мезгил менен муундарды бириктирип туруу.
Бул үч китеп — бир үй-бүлөнүн эмес, бүтүндөй элдин руханий тарыхы деп ойлойм. Буюрса, китеп элибиздин терең катмарына жетет деген тилек бар.
Гүлмира КУЛУМБАЕВА
**

Өмүркул Кулумбаевдин өмүр баяны

Өмүркул Кулумбаев Нарын облусунун Ат-Башы районундагы Терек-Суу айылында финансы кызматкеринин үй-бүлөсүндө 1933-жылдын 15-майында жарык дγйнөгө келген.

1940-жылы ушул эле айылдын толук эмес мектебинде окуп, 1950-жылы Кара-Суу орто мектебин «эң жакшы» баалар менен аяктаган. Эмгек жолун Нарын шаардык басмаканасында арип терүүчүлүк кесипте эмгектенүү менен баштаган. Тянь-Шань облустук аскер комиссариатында финансы бөлүмүнүн башчысы болуп иштеп турганда, иш сапары учурунда (1961-жылдын 9-июнунда) жол кырсыгына кабылып, буту баспай калган. 1-топтогу майыптыкты алып, бирок тагдыр сыноосуна сынбай, 1966-жылдан колуна калем алып, поэзия дүйнөсүн багындырып, 12 ыр китепке толгон салмактуу ырларды жаратты. Мындан тышкары, басма сөз булактарында 284 (!) публицистикалык макаласы жарык көргөн…

Билбестир арбын өмүрдүн баркын,

Алгандар – атак, чыгарып даңкын.

Өлбөгөн жан жок, ак эмгек өлбөйт,

Из салып кеткен өмүрүң алтын!

Өмүркул Кулумбаев («Өмүрдө ким бар өлбөгөн»)

Даярдаган Назира СААЛИЕВА

Пикир жазуу

Этот сайт использует Akismet для борьбы со спамом. Узнайте, как обрабатываются ваши данные комментариев.